W obliczu zmieniających się potrzeb i rosnącej świadomości zagrożeń coraz więcej osób rozważa możliwość budowy przydomowego schronu. Na szczęście polskie prawo budowlane oferuje pewne uproszczenia w tym zakresie, zwłaszcza gdy mowa o mniejszych konstrukcjach. Możliwość wybudowania schronu o powierzchni użytkowej do 35 m² bez pozwolenia na budowę to przykład trendu, w którym ustawodawca dąży do redukcji formalności dla inwestorów realizujących projekty na własne potrzeby. To istotna zmiana, która ułatwia dostęp do budowli ochronnych, choć wymaga zrozumienia konkretnych zasad i wymagań.
Kiedy schron nie wymaga pozwolenia na budowę?
Kluczem do postawienia przydomowego schronu bez konieczności uzyskania pozwolenia na budowę jest spełnienie ściśle określonych kryteriów. Nowelizacja prawa budowlanego oraz nowe przepisy wprowadzane w ostatnich latach dążą do usprawnienia procesu, jednak nie zwalniają całkowicie z obowiązku informowania odpowiednich organów. W przypadku schronów i ukryć, które mają być obiektami nieprzeznaczonymi do stałego pobytu ludzi, a jedynie stanowić doraźny punkt ochronny, zastosowanie mają przepisy dotyczące niewielkich obiektów budowlanych.
Podstawowe warunki, które musi spełnić budowa takiego obiektu, aby kwalifikował się do procedury zgłoszenia, a nie decyzji o pozwoleniu na budowę, to:
- powierzchnia użytkowa do 35 m² – to kluczowy parametr. Schron, podobnie jak inne obiekty takie jak altany czy niewielkie budynki gospodarcze, musi mieścić się w tej granicy. Ważne jest, aby to była powierzchnia użytkowa, a nie zabudowy,
- charakter budowli – schron nie może być zakwalifikowany jako budynek mieszkalny, nawet jeśli jest niewielki. Jego przeznaczenie musi być wyraźnie ochronne lub pomocnicze w stosunku do głównego budynku mieszkalnego,
- lokalizacja i zgodność z przepisami – obiekt musi być usytuowany na działce budowlanej zgodnie z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego (lub wydanymi warunkami zabudowy). Musi również spełniać inne przepisy prawa, takie jak wymagane odległości od granic działki sąsiadów.
Należy pamiętać, że chociaż takie wolnostojące przydomowe schrony są zwolnione z pozwolenia na budowę, nie oznacza to całkowitej dowolności. Wymagane jest samo zgłoszenie zamiast skomplikowanej procedury opartej na pozwoleniu.
Procedura zgłoszenia budowy schronu
Zamiast standardowej ścieżki uzyskania pozwolenia na budowę, inwestor zamierzający wybudować schron do 35 m² korzysta z uproszczonej procedury zgłoszenia. Jest to mniej obciążająca formalność, ale nadal wymaga przygotowania odpowiednich dokumentów i ich złożenia w starostwie powiatowym lub urzędzie miasta na prawach powiatu.
Poniżej przedstawiono kluczowe kroki w procesie zgłoszenia:
- wypełnienie formularza zgłoszenia – należy podać rodzaj, miejsce i zakres planowanych robót budowlanych,
- określenie terminu rozpoczęcia robót – w formularzu trzeba wskazać planowaną datę rozpoczęcia budowy,
- oświadczenie o prawie do dysponowania nieruchomością – potwierdzenie, że posiadamy prawo do dysponowania działką na cele budowlane,
- szkice i rysunki – do zgłoszenia należy dołączyć szkice lub rysunki obrazujące lokalizację schronu na działce oraz jego podstawowe wymiary. Choć nie jest to pełnoprawny projekt budowlany, wymagane jest przedstawienie koncepcji, która pozwoli urzędowi ocenić zgodność z przepisami,
- zgodność z MPZP/WZ – konieczne jest również oświadczenie lub potwierdzenie, że planowana budowla jest zgodna z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego albo decyzją o warunkach zabudowy.
Po złożeniu zgłoszenia, urząd ma 21 dni (w przypadku braku sprzeciwu lub żądania uzupełnienia dokumentów) na milczące zaakceptowanie zamiaru budowy. Jeśli w tym czasie urząd nie wniesie sprzeciwu, inwestor może rozpocząć budowę. Brak odpowiedzi po upływie tego terminu traktowany jest jako zgoda.
Kluczowe aspekty techniczne i prawne
Chociaż procedura jest uproszczona, budując przydomowy schron, należy pamiętać o szeregu aspektów, które zapewnią zarówno jego funkcjonalność, jak i zgodność z przepisami prawa. Schron powinien być traktowany jako budowla specjalnego przeznaczenia, nawet jeśli jest niewielki. Warto zwrócić uwagę na:
| Aspekt | Opis |
|---|---|
| Bezpieczeństwo konstrukcji | Nawet mały schron wymaga solidnej konstrukcji, często konstrukcji zamkniętej i hermetycznej, odpornej na zewnętrzne czynniki. Warto skonsultować się ze specjalistą w tym temacie. |
| Wentylacja i izolacja | Aby zapewnić bezpieczeństwo i komfort użytkowania, niezbędna jest odpowiednia wentylacja i izolacja od gruntu oraz wilgoci. |
| Zgodność z planem zagospodarowania przestrzennego | Każdy obiekt musi być zgodny z lokalnym planem zagospodarowania przestrzennego (MPZP) lub warunkami zabudowy. Obejmuje to np. linie zabudowy, wysokość czy estetykę. |
| Odległości od granic | Należy zachować wymagane prawem odległości od granic sąsiednich działek, aby uniknąć konfliktów i późniejszych problemów prawnych. |
Dynamika, z jaką zmienia się polskie prawo budowlane, zwłaszcza w kontekście kolejnych nowelizacji prawa budowlanego oraz niektórych innych ustaw, wskazuje na dążenie do elastyczności, ale i zachowania kontroli. Uproszczenia, takie jak te dotyczące schronu o powierzchni zabudowy do 35 m², mają na celu odciążenie inwestora od zbędnych biurokratycznych wymogów, jednocześnie gwarantując, że schrony będą bezpieczne i nie będą naruszać interesów osób trzecich czy ładu przestrzennego.
Warto śledzić nadchodzące zmiany, takie jak te dotyczące korzystania z elektronicznego dziennika budowy oraz cyfrowej książki obiektu budowlanego, które mają na celu jeszcze większe ułatwienie formalności i monitorowanie zgodności budowy z dokumentacją. Mimo że schrony i ukrycia do 35 m² stanowią specyficzną kategorię, tendencja do upraszczania procesów budowlanych jest widoczna w całym katalogu inwestycji zwolnionych z pozwolenia. Pozwala to na bardziej efektywne i ekonomiczne zaspokajanie potrzeb lokalowych, bez konieczności uzyskania pozwolenia, ale zawsze z poszanowaniem obowiązujących przepisów.
